'n Geschicht öber Moden to Wiehnachten in Hamborg

Hamborg. Dor kunnen sik de Rootsherrn gor nich öber högen: Vör knapp tweehunnert Johr worrn op de Märkte vun de Hansestadt vör allen in de Wiehnachtstiet "Rosinenmannslüüd" verköfft. Dat weern lütte Poppen ut Rosinen un dröögte Plummen, de 'n Krogen ut jümmer wedder knickt Papier harrn. Dat se meist so as de würdigen Herren in't Roothuus utsehn, dat harrn sogor de lütten Deerns un Buttjes mitkregen. Un wo de Spoos man blots een Schilling kösten dä, langen de Lütten ok düchtig to.

Weer ober woll so, dat de Markthökers 'n slecht Geweten harrn, dat se de söten Ebenbiller vun de Rootsherrn, Senatoren un Olderluden (de hüüt "Oberalten" heet) för so wenig Geld verköpen. Un dat leet, dat se sik wat schomen, wenn se repen: "So'n Mann mit 'n Kragen, ich derf es knapp sagen, kost man een Schilling."

De sik wat mehr leisten kunn, de stell sik Hilligobend Lichterpyramiden in de gode Stuuv. In sien "Hamborger Wiehnachtsbook" vun 1982 beschrifft de Schriever Eckart Kleßmann düsse Prachtstücken. Se weern ut veer Holtstöcken. De steken in een Brett un lepen no boben spitz op'nanner to. Ümto weer vull Kunst Dannengröön wickelt. Op de Spitz seet 'n Lehmkugel mit Schuumgold öbertrocken. Un dor boben op steek nochmol 'n Fohn ut Flittergold. Dat Moos ünnen an de Pyramid weer mit Papiersnipsels smückt. Dor leggen de Hamborgers geern 'n Tonfigur rop. Man dat weer nich dat Christkind, nee, dat weer Genoveva mit de Hirschkoh.

Dormit sik de Kinner ok düchtig freien kunnen, worr "Snoopkroom" an de Pyramide hungen, so as hüüt an'n Dannenboom. Sowat as mit Schuumgold öbertrocken "Zuckerdolers" oder söte Kringels worr geern nohmen. So weer dat bet in't eerste Drüttel vun't verleden Johrhunnert. Noch länger weer dat ober Bruuk, dat blots de Lütten wat schenkt kregen. Dat Schenken mank utwussen Lüüd oder an de Öllern, dat is noch gor nich so lang Mood.

Vergeten sünd ober ok de Wiehnachts- un Neejohrswünsche: Jungs un Deerns geven sik grote Möh un pönen Papier an, wo se denn in Verse ropschreven, wat se Vadder un Mudder allens Godes wünschen. Ober fröher un hüüt gellt: Jede Familie fiert no ehr egen Fassong. Dor höört ok de egen Huusrezepten to. In 'n Hamborger Kookbook vun 1798 stoht twölv verscheden Orten, woans 'n Karpen to Wiehnachten lecker op 'n Disch bringen kann. Dor gifft dat Karpen mit Ingwer, Musseln oder "welsche Nööt" (Walnööt), swatt stoovt un mit Deeg in 'n Kasseroll. Leckertähn leten sik lütt sneden Fisch, de in Beer kookt worr un wo Nelken un Muskootbloom rinkemen, smecken.

Siet Johrhunnerten gifft dat de bruunen Koken as Leckerkroom to't Fest. Fröher kemen dor in Rosenwoter oplööste Pottasch, Franzbranntwien, Kaneel, Kaddemumm un veel Zitronenschell rin. Anner Familien möchen jo leber Sneeballen, Zuckerstruven, Engelschen Snitt oder Spoonsche Botterbrööt. Marzipan höör fröher jüst so as noch hüüt, blots för de to't Fest, de sik dat leisten kunnen.

Dat weer Traditschoon, dat de Christmetten op Plattdüütsch weern, un natürlich worrn ok de Wiehnachtsleder in de nedderdüütsch Muddersprook sungen. Eerst in't 18. Johrhunnert kregen bilütten de hoochdüütschen Riemels Bobenhand.

Platt weer de Sprook vun de eenfachen Lüüd op de Wiehnachtsmärkte. Dor is opschreben worrn, dat dat dor as Sodom un Gomorrha togüng twüschen un achter de Boden. "Dor is 'n buntscheckig, ekelig Lumpengesinnel, dat gafft un toovt rüm", steiht in't "Hamborger Wiehnachtsbook", "an düüster Ecken un Kanten schüllt foken Lüüd beklaut un misshannelt warrn." An de vörnehmeren Ecken dor kunn 'n bi Hanseatinnen Zuckerwark, Kassbeernsaft, Tähnpulver, Prüken, Goosbost oder Leevsbreven köpen.

'n Börger, de mit Noom Garlieb Merkel heet, gifft 1801 Bericht vun'n Christmarkt in de Krüüzgäng, in de Hauptkapell un anner Delen vun den domoligen Dom. Dat egentliche christliche Karkenleben keem 'n beten kott, man de Gemeen verdeen mit't Verhüern vun de Marktstänn 'n schöön Stück Geld. Un dor kunnen sik denn ok de Rootsherrn wedder düchtig öber högen.